Israel, Een Onherstelbare Vergissing
Chris van der Heijden
Zestig jaar geleden, 14 mei 1948, werd de staat Israël uitgeroepen. Het leek, in ieder geval vanuit Joods perspectief, het begin van een nieuwe en vooral veiliger fase in de geschiedenis. Het tegendeel blijkt het geval: in de loop van ruim een halve eeuw is Israël steeds meer het brandpunt geworden van het wereldgeweld, een nachtmerrie voor bijna iedereen en voor een slinkend groepje niet meer dan de herinnering aan verlopen idealen. De vraag, hoe precair ook, is daarom onvermijdelijk: is de stichting van de staat Israël een vergissing geweest? Zo ja, hoe was zo'n vergissing mogelijk?
En tot slot: hoe verder? Zoals bijna alles wat betrekking heeft op Israël leidt het antwoord op deze en dergelijke vragen tot een dilemma dat alleen oplosbaar lijkt door het tevoren ingenomen standpunt: vóór of tegen Israël. Maar wat nu als je zo'n keuze niet kunt of wilt maken en je evenmin wilt neerleggen bij een uitzichtloos drama?
Israël, een onherstelbare vergissing is niet alleen een compacte geschiedenis van een land en een internationaal debat maar vooral een zoektocht naar een standpunt. Daarbij ligt de klemtoon op de periode dat het land ontstond, de jaren kort na de Tweede Wereldoorlog.
Recensie(s)Dit boek bestaat in zekere zin uit twee delen. De eerste 122 pagina's bevatten in kort bestek de geschiedenis die aan het tot stand komen van de staat Israel voorafgaat: mei 1948, nu zestig jaar geleden. In de laatste 39 worden literatuur en websites genoemd en uitgebreide besprekingen in voetnoten gegeven. De auteur vertelt hoe Palestina eruit zag aan de vooravond van de verklaring van Balfour (over een 'joods tehuis'), de rol van de Britten, de positie van president Truman, de beslissing van de VN enzovoort. Daarbij worden kritische joodse stemmen onder wie de zogenoemde 'nieuwe historici' (Morris, Pappe) gehoord. Het verband tussen Shoah en Israel aan de ene kant en Nakba aan de andere kant; men zal oog moeten hebben voor beide kanten. De muur (dubbel zo lang als de grens) tussen Palestijnen en Israeli's houdt niet alleen eventuele belagers tegen, maar maakt ook de bewoners gevangenen van hun eigen (verlangen) naar veiligheid. 'Onherstelbaar' in de titel heeft voor de auteur meer gewicht dan 'vergissing'. Hij pleit er niet voor om de vergissing te herstellen. Het conflict gaat om mensen; als er ooit een oplossing komt, moet de vergissing eerst worden erkend. De beginfout ligt niet bij de zionisten, maar bij de Europeanen die meenden de wereld naar hun hand te kunnen zetten.<br/><br/>Prof.dr. A. Wessels